معرفی ساز ملودیکا یا پیانیکا

ساز ملودیکا منحصر به فرد است و میتوانید بسیاری از سبکها را با آن بنوازید که اصطلاحا چند کاره محسوب می شود  ، یعنی میتوان از تکنیک های مختلفی برای نواختن آن استفاده کرد. حتما تا کنون صدای این ساز را در بسیاری از اهنگ های مشهور در سبک ها پاپ ، راک و جز در سراسر دنیا شنده اید.

مقدمه ای برای آشنایی با ساز ملودیکا 

اولین شکل ملودیکا در قرن نوزدهم در ایتالیا اختراع شد ، اما نسخه مدرن آن توسط هونر “Hohner”  در سال ۱۹۵۰ اختراع شد. اما در واقع ملودیکا در دهه ۱۹۶۰ توسط استیو رایش، آهنگساز آمریکایی در یک قطعه موسیقی متعلق به خود او با نام “Melodica” به عنوان یک ساز اصلی استفاده شد.

شاید بسیاری این ساز را جزو آلات موسیقی کودکان بدانند اما ملودیکا امروزه جایگاه مهم تری در موسیقی پیدا کرده و به عنوان یک ساز حرفه ای نیز محسوب میشود. ظاهر ملودیکا ممکن است برای شما یاد آور پیانو یا کیبورد باشد. این کاملا درست است زیرا در این ساز از کلاویه هایی مشابه با کیبورد و پیانو استفاده شده است اما چیزی که در اصل وجود دارد ساختار و نوع متفاوت آن میباشد. زمانی که با ملودیکا شروع به نواختن میکنید صدای سازهای بادی تولید میکنید زیرا سیستم تولید صدای ملودیکا تقریبا برگرفته از سازهای بادی مانند هارمونیکا است. اصولا به کارگیری کلاویه در ملودیکا باعث شده تا یادگیری نواختن با آن نسبتا آسان تر شود. به همین علت بسیاری ملودیکا را سازی برای همه افراد میدانند و محدودیت سنی برای نواختن آن قائل نمیشوند.

ویژگی هایی که تا الان به آن اشاره کردیم دلایلی هستند برای محبوبیت ملودیکا بین افراد مبتدی یا کسانی که قصد دارند یادگیری موسیقی را به تازگی آغاز کنند. همچنین بسیاری از نوازندگان حرفه ای این ساز را برای نواختن انتخاب کنند ،  چراکه با ملودیکا می توان بسیاری از ژانرهای موسیقی را نواخت و همین امر موجب شده تا نوازندگان معروف با سلایق مختلف به این ساز روی  بیاورند.

در کل میتوان گفت ملودیکا یک ساز کاملا مناسب و جذاب در اجرای زنده و استیج است و شما نیز میتوانید این ساز را در حالات مختلف بنوازید. به طور مثال شما این امکان را دارید که ملودیکا را با سرساز یا لوله پلاستیکی مخصوص بنوازید ، همچنین میتوان آن را به صورت ایستاده یا نشسته نواخت. همچنین نواختن این ساز با استفاده از دو دست به ورت همزمان نیز امکان پذیر است.

ساختار ملودیکا

ملودیکا ، در دسته wind instruments یا سازهای بادی قرار میگیرد. این ساز دارای ساختاری از نوع سازهای بادی است اما برخلاف دیگر سازها نواختن آن بوسیله کلید هایی صورت میگپیرد که در پیانو با عنوان کلاویه استفاده میشود. با توجه به این موضوع  به ملودیکا ، wind piano یا پیانو بادی هم گفته میشود. ساز آکوردینا هم مشابه با ملودیکاهای دیگر می باشد. تنها تفاوت آن استفاده از دکمه به جای صفحه کلید برای نواختن نت‌ ها است.

به همراه این ساز معمولا یک لوله ، سرساز یا قمیش , کیس است و خود ساز متشکل از بدنه پلاستیکی ، صفحه زبانه ها یا (Reed plates) ، کیبورد میباشد. الگوی ملودیکا شباهت زیادی به سازدهنی دارد. ملودیکا دارای مدل های مختلفی است که در هرکدام ، تن صدا ، کاربرد ، سایز کلیدها و محدوده دینامیکی یا تعداد اکتاوها متغیر هستند.

نحوه نواختن

معمولا نوازنده ملودیکا را با جای دستی که پشت بدنه قرار دارد نگه ‌داشته و با دست دیگر بر روی کلاویه ها مینوازد. همانطور که اشاره کردیم ملودیکا را میتوان در حالات مختلف نواخت. برای راحتی در نواختن و تسلط بیشتر بر روی نواختن کلاویه ها لوله ای همراه ساز قرار داده میشود تا بتوانید با نگاه مستقیم به کلید ها به نواختن با ساز بپردازید.

در سمت چپ ملودیکا ، سوراخی وجود دارد که لوله یا قمیش داخل آن قرار گرفته و با فوت کردن درون آن و فشار دادن بر روی کلید ها میتوانید نت ها را به صدا در آورید. همچنین در سمت راست و در قسمت کناری ، دکمه خروج هوا قرارگرفته است. این دکمه را می‌توانید زمانی که ملودیکا را در حالتی که دهانه آن به سمت پایین است قرار داده اید ، فشار دهید. با انجام این حرکت و تکان دادن ملودیکا، رطوبت از دستگاه خارج شود. شما میتوانید در هنگام نواختن ، با نگه داشتن این دکمه در حین اجرا ، حجم صدای ساز را کنترل کرده و مقدار صدای خارج‌ شده از ملودیکا را کاهش دهید.

انواع رایج ملودیکا

یکی از نکات مهمی که هنگام تهیه این ساز حائز اهمیت است ، انتخاب نوع ملودیکای متناسب با سبک و سلیقه موسیقی شما میباشد. پنج نوع اصلی از ملودیکا وجود دارد که شامل : سوپرانو ، آلتو ، تنور ، باس و آکوردینا میشود. متداول ترین انواع آن ملودیکا های سوپرانو ، آلتو و تنور هستند. ملودیکا سوپرانو زیرترین یا به اصطلاح بالاترین صدا را دارد و ملودیکا آلتو دارای محدوده صدای بم تر یا پایین تری است. معمولا ملودیکاهای سوپرانو و آلتو  با قرار دادن دو دست روی کلیدها نواخته می‌شوند.

ملودیکای تنور صدای نسبتا بم ‌تری دارد و معمولاً با یک دست روی صفحه کلید نواخته می‌شود. اما نوع خاص دیگری به نام ملودیکا بیس وجود دارد که بم ترین صدا متعلق به آن است. این ملودیکا تقریبا کمیاب ‌ترین مدل میلودیکا میباشد و از قیمت زیادی برخوردار است.