موسیقی آلترناتیو چیست؟

مقدمه ای درباره موسیقی آلترناتیو

احتمالا نزدیک‌ترین تعریف به واقعیت که می‌توان برای موسیقی آلترنیتیو ارائه داد، این است که این سبک از موسیقی توسط هیچ فرد یا جریان خاصی به وجود نیامده و از هیچ یک از الگوهای خاص سبک‌های موسیقی رایج پیروی نمی‌کند. تقریبا، هر سبک موسیقی که خارج از هنجارهای اجتماعی ژانر خود باشد یا مستقل از سایر ژانرهای ساخته شود، همانند جنبش موسیقی پانک راک دهه ۷۰، را می‌توان نوعی موسیقی آلترناتیو به شمار آورد.

در این مطلب تلاش بر این است که تعریفی در خور و مناسب برای این موسیقی ارائه داده و به بررسی سبک‌های اصلی و مهم‌ترین گروه‌های این سبک پرداخته شود. تا آخر این مقاله با سازکالا همراه باشید.

موسیقی آلترناتیو و ژانرهای آن

سبک آلترنیتیو در مبحث موسیقی مفهومی ساده محسوب می‌شود که گاها می‌تواند بسیار پیچیده به نظر برسد. به طور کلی، این موسیقی را می‌توان سبکی از موسیقی به شمار آورد که به هیچ از ژانرهای دیگر شباهت نداشته و متفاوت از جریان اصلی موسیقی تولید می‌شود. معمولا، ژانر آلترنیتیو ترکیبی‌تر، متنوع‌تر، اصیل‌تر، و چالش برانگیزتر از اکثر سبک‌های رایج و شناخته شده موسیقی بوده زیر گروه هیچ یک از این ژانرها دسته بندی نمی‌شود.

موسیقی آلترناتیو در لغت نامه Urban Dictionary این گونه تعریف شده است: سبکی از موسیقی که شدت آن از راک کمتر و از پاپ بیشتر است و دربردارنده تکنیک‌های موسیقی متفاوت از سایر ژانرها می‌باشد. از آن جایی که این سبک در هیچ دسته بندی خاصی قرار نمی‌گیرد، نوازندگان موسیقی آلترناتیو با محدودیت‌های کمتری برای خلق آهنگ مورد نظرشان مواجه بوده و می‌توانند خلاقیت بیشتری به خرج دهند.

واقعیت این است که در عین ابهام خاصی که در این ژانر وجود دارد، موسیقی آلترناتیو شامل طیف وسیعی از ژانرهای زیرمجموعه ی خود می‌باشد.

نکته جالب اینجاست که برای هر سبک از موسیقی، یک نسخه ترکیبی از آن با موسیقی آلترنیتیو وجود دارد. بدون شک، دو مورد از بزرگ‌ترین سبک‌های موسیقی که در ترکیب با ژانر آلترناتیو شگفتی آفریده اند، موسیقی آلترناتیو راک و آلترناتیو پاپ هستند. علاوه بر این، شاهد ورژن آلترناتیو سایر سبک‌ها موسیقی دیگر از جمله آلترناتیو هاردکور، آلترناتیو کریستین، آلترناتیو گرانج، گاث راک، گرانج، پانک، شوگِیز، استیم پانک، ایندی و غیره هستیم.

به طور کلی، می‌توان دو سبک موسیقی آلترناتیو پاپ و چندین زیرمجموعه آلترناتیو راک را جزو دو گروه اصلی ژانر آلترناتیو به شمار آورد. به دلیل محبوبیت موسیقی آلترنیتیو در دهه ۹۰، این دو ژانر را می‌توان جزو سبک‌های موسیقی آلترناتیو اصیل به رسمیت شناخت.

تاریخچه موسیقی آلترناتیو

به منظور درک بهتر و آسان‌تر این موسیقی و بررسی دو جریان اصلی این سبک که بیشتر در محافل موسیقی زیرزمینی و جریان‌های اصلی مشروعیت یافته است، روی ژانرهای موسیقی راک و پاپ تمرکز خواهیم داشت؛ زیرا جزو زیرمجموعه‌های رسمی سبک آلترناتیو محسوب می‌شوند.

بخش اول: موسیقی راک

سبک موسیقی آلترناتیو راک در دهه ۷۰ و بصورت زیرزمینی شروع به شکل گیری کرد. قبل از اینکه این ژانر موسیقی “آلترنیتیو راک” نامیده شود، تحت عناوین مختلفی از آن یاد می‌شد. اوایل به این ژانر موسیقی “کالج راک” گفته می‌شد، زیرا اکثر ایستگاه‌های رادیویی که این سبک موسیقی را پخش می‌کردند نزدیک به کالج بوده و این سبک بین دانشجویان کالج محبوبیت بسیاری کسب کرده بود.

منتهی، در اوایل سال ۱۹۷۹، تری تولین (Terry Tolin) از اصطلاح “موسیقی آلترنیتیو” برای توصیف ژانر کاری یک بند موسیقی در رادیو استفاده کرد. در دهه ۸۰، از اصطلاح “موسیقی پست مدرن” برای توصیف ژانر آلترناتیو استفاده می‌شد. در این زمان بود که اکثر شرکت‌های DIY، ضبط خانگی و لیبل‌های موسیقی کوچک، شروع به تشکیل گروه‌های ایندی راک کرده و ذره ای خود را از جریان موسیقی پانک ایالات متحده در آن زمان جدا نمودند.

در همین حین، مجلات موسیقی Sounds ،Cherry Red و NME شروع به انتشار نمودارهایی از میزان فروش و محبوبیت موسیقی آلترناتیو نمودند. بعدها، در سال ۱۹۸۵، دیگر از این موسیقی تحت عنوان موسیقی ایندی یاد نشد.

یکی از اولین بندهای موسیقی که تحت لیبل سبک آلترنیتیو شروع به فعالیت نمود، بند Camper Van Beethoven بود که آهنگ‌هایی تحت ژانرهای آلترناتیو/ایندی تولید می‌کرد. برای مدتی، اکثریت از سبک آلترناتیو به عنوان موسیقی یاد می‌کردند که عمدتا از جریان اصلی سایر سبک‌های موسیقی جدا بوده و به آن‌ها شباهتی نداشت، و تحت تاثیر هیچ یک از موزیک‌های هوی متال و یا دنس پاپ نبود. در نهایت، در سال ۱۹۹۱، مجله Spin در مقاله ای به موسیقی آلترناتیو راک اشاره کرده و از میزان محبوبیت آن نسبت به سایر سبک‌های موسیقی نوشت.

در سال ۱۹۹۷، نویسنده نیویورک تایمز، نیل استراوس (Neil Strauss) تعریفی دقیق از آلترناتیو را ارائه داد:” سبکی از موسیقی که به اندازه موسیقی راک قوی و خشن بوده و تفاوت آن با راک دهه ۷۰ در ریف‌های سنگین گیتار و وکالیست‌هاییست که رنج‌های خود را در قالبی حماسی بیان می‌کنند”.

بیشتر بندهای موسیقی آلترناتیو راک در دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ تحت لیبل‌های موسیقی مستقل و خصوصی مشغول به فعالیت بودند. بعدها، برخی از این بندها موفق به امضای قرارداد با لیبل‌های موسیقی مطرح شده و تبدیل به بندهای موسیقی تاثیرگذاری در زمینه موسیقی آلترناتیو گشتند که بندهایی همچون Red Hot Chili Peppers، Jane’s Addiction و Dinosaur Jr از جمله آن‌ها محسوب می‌شوند.

سبک موسیقی آلترناتیو راک در دهه ۹۰ به عوان یک سبک موسیقی جدید به رسمیت شناخته شد و تنها بند موسیقی که در آن زمان تاثیر به سزایی در محبوبیت این ژانر داشت، بند نیروانا بود. نیروانا با انتشار ترک Smells Like Teen Spirit در سال ۱۹۹۱، رسما موسیقی آلترناتیو راک را به جهانیان معرفی کرده و سبک جدید دیگری از زیرمجموعه آلترناتیو، موسیقی گرانج را آغاز نمود. آلبوم Nevermind از این بند با فروش بیش از ۴۰۰،۰۰۰ هزار نسخه قبل از کریسمس سال ۱۹۹۱، صنعت موسیقی را دچار شوک عظیمی کرد. پس از مدت‌ها که سبک‌های موسیقی متال و گالم راک در عرصه موسیقی حاکم بودند، این آلبوم نیروانا، تبدیل به نقطه عطفی در موسیقی راک شد.

این موفقیت بزرگ بند نیروانا، نیروی محرکه ای برای رواج هر چه بیشتر موسیقی آلترناتیو راک در دهه ۹۰ شد که مسیر را برای شروع فعالیت سایر بندهای گرانج، ایندی، و آلترناتیو راک میسر نمود. ازین زمان به بعد، ایستگاه‌های رادیویی زمان بیشتری به پخش موسیقی‌های این ژانرها اختصاص دادند. تا اینکه در سال ۱۹۹۳، نیویورک رسما اعلام کرد که موسیقی آلترناتیو راک دیگر شباهتی به موسیقی آلترناتیو ندارد، چرا که همه بندهای موسیقی آلترناتیو راک از امضای قراردادهایی که به نفع اصالت هنری این سبک بود، سر باز زدند.

امروزه، موسیقی آلترنیتیو دارای نمودارهای بیلبورد اختصاصی خود بوده و در تمامی ایستگاه‌های رادیویی در کنار سبک موسیقی راک پخش می‌شود. هم اکنون، این موسیقی بیشتر تبدیل به سبکی از زیرمجموعه‌های آلترناتیو شده است که کمتر بند شناخته شده و مطرحی بدان می‌پردازد.

سبک موسیقی آلترناتیو راک منجر به شکل گیری زیرمجموعه‌های موسیقی بیشتری شد که در ادامه آورده شده است:

• آلترناتیو راک
• کالج راک
• اکسپریمنتال راک
• گاث راک
• گرانج
• هاردکور پانک
• ایندی راک
• هارد راک
• موج نو
• گاراژ راک
• پراگرسیو راک
• پانک
• شوگِیز
• استیم پانک

بخش دوم: پاپ

تا اواخر دهه ۱۹۷۰، موسیقی‌های ایندی پاپ و آلترنیتیو پاپ به سبک آلترنیتیو راک شباهت بسیاری داشتند. ژانر آلترناتیو پاپ ریشه در موسیقی ایندی و ژانرهای پاپ در اواسط دهه ۹۰ داشت. بهترین تعریفی که می‌توان برای موسیقی پاپ آلترناتیو ارائه داد، سبکی از موسیقی پاپ است که جذابیت تجاری گسترده ای داشته اما توسط بندهای موسیقی مطرحی تولید نمی‌شود. این سبک اصولا دارای برخی عناصر استودیوهای خانگی داشته و ردپای لو-فای، ایندی، و پانک نیز در آن دیده می‌شود.

اوایل، کنسرت ای زیادی در سبک آلترناتیو پاپ برگزار نشده و آن‌هایی که برگزار شدند هم چندان موفق به کسب محبوبیت اکثریت نشدند. وکالیست‌هایی همچون Siouxsie و Banshees از جمله خواننده‌های برجسته این سبک به شمار می‌روند که در دهه ۸۰ بندهای موفقی به شمار می‌رفتند. نهایتا، در اواخر دهه ۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰، سبک موسیقی آلترناتیو پاپ موفق به کسب جایگاه محکمی در دنیای موسیقی شد.

قبل از بررسی تاریخچه آلترناتیو پاپ امروزی، بهتر است به جنبش Riot Grrrl در دهه ۹۰ اشاره داشت. این جنبش موسیقی پانک فمینیستی زیرزمینی در شهر المپیا، واشنگتن شکل گرفت. در ابتدا این جنبش یک خرده فرهنگ محسوب می‌شد که تنها محدود به فمینیسم، موسیقی پانک، و سیاست می‌بود. این جنبش از دل موسیقی راک شکل گرفته بود که به عنوان یکی از نقاط آغازین سبک موسیقی آلترناتیو پاپ حقیقی به شمار رفت.

بسیاری از ترک‌های موسیقی که در جریان جنبش Riot Grrr ساخته شد، به موضوعاتی همچون خشونت خانگی، تجاوز جنسی، نژادپرستی، پدرسالاری، طبقه گرایی، و توانمندسازی زنان می‌پرداخت. اینگونه گفته می‌شد که تمامی بندهای عضو این جنبش را زنان تشکیل می‌دادند که از موسیقی پانک برای ابراز خشم، عصبانیت، و ناامیدی شان بهره می‌بردند.

بندهای موسیقی همانند Blondie ،Sleater-Kinney ،Babes in Toyland ،The Donnas ،Bikini Kill و Bratmobile بخش‌هایی جدایی ناپذیر از این جنبش محسوب می‌شدند. بعدها، Riot Grrrl تبدیل به جنبشی در سطح بین المللی شد که به اروپا و سایر کشورهای جهان سرایت نمود. با تبدیل شدن Riot Grrrl به جنبشی مردمی، شعبه‌های محلی تأسیس شد که در آن جلساتی در راستای آموزش و تاثیرگذاری بیشتر برگزار می‌شد. اکنون، هدف این جنبش خاتمه دادن به انواع و اقسام اشکال تعصب و ظلم و ستم نسبت به زنان، به ویژه در دنیای موسیقی بود. این جنبش به سازماندهی و حمایت از زنان در عرصه موسیقی پرداخته و از هنر به عنوان وسیله ای برای حمایت از گروه‌های سرکوب شده جامعه همچون زنان، گروه‌های LGBTQIA+ و اقلیت‌ها استفاده نمود.

خوانندگانی همچون لانا دل ری، Avril Lavigne، بیلی آیلیش و Lorde از جمله بهترین وکالیست‌های موسیقی سبک آلترنیتیو پاپ امروزی محسوب می‌شوند.

بندهای موسیقی و خوانندگان برجسه سبک موسیقی آلترناتیو

نیروانا

صحبت درباره تاریخچه آلترناتیو راک بدون اشاره به بند نیروانا غیرممکن است. نیروانا به معنای واقعی کلمه پیشروی سبک آلترناتیو راک بوده و جایگاه این ژانر را در دنیای موسیقی تثبیت نمود. نیروانا اولین بند موسیقی محسوب می‌شد که به سبک آلترناتیو راک ارزش بخشیده و آن را تبدیل به ژانری تجاری برای ضبط رسمی در استودیو و تحت لیبل‌های موسیقی مطرح تبدیل کردند.

فو فایترز

بند موسیقی فو فایترز (Foo Fighters) یکی از موفق‌ترین بندهای موسیقی راک تاریخ موسیقی به شمار می‌رود که موفق به کسب ۱۵ جایزه گرمی شد که ۵ تای آن مربوط به بهترین آلبوم‌های راک بود. همچنین، این بند اولین برنده جایزه جهان Icon در جوایز موسیقی MTV در سال ۲۱۷۲ بود که نهایتا در سال ۲۰۲۱ به تالار مشاهیر راک اند رول راه یافتند.

از جمله مطرح‌ترین و موفق‌ترین ترک‌های موسیقی این بند می‌توان به Everlong ،Learn to Fly ،The Pretender و Times Like These اشاره داشت.

سایر سبک های موسیقی آلترناتیو

حقیقتأ، تشخیص زیرمجموعه‌های موسیقی آلترنیتیو موضوع بسیار پیچیده ایست. به طور کلی، می‌توان گفت که این موسیقی را نمی‌توان تنها در یک دسته بندی مشخص قرار داد و یا زیرمجموعه‌های آن را واضحا دسته بندی نمود. با این حال، در ادامه به معرفی برخی از سبک‌های موسیقی مرتبط با آلترناتیو که تاریخچه  جالبی دارند، می‌پردازیم. از جمله این سبک‌ها می‌توان به بلک متال، گلیچ هاپ، فولک ترونیکا، ویپورویو، لو-فای هیپ هاپ و کیوت متال اشاره داشت.

بلک متال

 سبک موسیقی بلک متال در دهه ۹۰ و در کشور اسکاندیناوی شکل گرفت. بلک متال را می‌توان نوعی آلترناتیو متال دانست که از دل ترکیبی از سبک‌های ترش متال و دث متال بیرون آمده است. موضوعاتی که این سبک موسیقی پوشش می‌دهد اکثرا خشن، بی رحمانه، توهین آمیز یا تحریک برانگیز هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به قتل، خودکشی، حمله، و احساسات ضدمذهبی اشاره داشت.

لو-فای هیپ هاپ

این سبک موسیقی که به آن چیل هاپ نیز گفته می‌شود، نوعی موسیقی آرام است که رگه‌هایی از هیپ هاپ نیز در آن به چشم می‌خورد. این سبک موسیقی در سال‌های اخیر و به ویژه در میان دانش آموزان محبوبیت زیادی یافته است، چرا که در افزایش میزان یادگیری حین مطالعه و کاهش استرس کمک می‌کند.

مبحث نهایی درباره سبک موسیقی آلترناتیو

سبک موسیقی آلترنیتیو در طول زمان دچار تغییرات زیادی شده است و تنها زیر مجموعه‌هایی که امروزه از این سبک موسیقی بر جا مانده است، آلترناتیو راک و آلترناتیو پاپ هستند. هر یک از این ژانرها خود منجر به شکلی گیری زیرمجموعه‌های خاص خود شده اند، اما از آنجایی که تمامی این سبک‌ها ریشه در آلترناتیو دارند، در مجلات موسیقی با یک نمودار نمایش داده می‌شوند.

به طور کلی، می‌توان گفت که سبک موسیقی آلترنیتیو در هیچ چارچوب موسیقیایی خاصی جای نمی‌گیرد و برای ساخت موسیقی در این سبک نیازی به پیروی از الگوها و قوانین سختگیرانه ای نیست.