کارکرد، انواع و کاربردهای دی آی باکس (DI Box)

می‌توان گفت که اکثر نوازنده‌های باس یا گیتاریست‌هایی که تا به حال در استودیو بصورت زنده یا در حین ضبط در حال نوازندگی بوده اند، با DI Box آشنایی مختصری دارند. اما عده کمی از این موضوع اطلاع دارند که چرا هر استودیویی به یک دی آی باکس نیاز دارد. ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که چرا نمی‌توان گیتار را مستقیما به میکسر کانکت کرده و حتما باید از یک دی آی باکس به عنوان واسط استفاده کرد. در این مطلب نگاهی خواهیم انداخت به این موضع که چرا وجود دی آی باکس در هر استودیویی حائز اهمیت بوده و نقش حقیقی چنین تجهیزات استودیویی در مهندسی صدا چیست.

در ادامه با سازکالا همراه باشید.

آشنایی با دی آی باکس

در وهله اول، نیاز است بدانیم که دی آی باکس (DI Box: Direct Injection Box) جزئی از ابزارهای بسیار ضروری برای نوازندگان و مهندسان صدا به شمار می‌رود. از این دستگاه برای اتصال یک ساز با سیگنال خروجی امپدانس بالا به یک دستگاه با سیگنال ورودی متعادل و امپدانس پایین استفاده می‌شود. به عنوان نمونه، برای اتصال یک گیتار الکتریک یا گیتار باس که دارای خروجی با امپدانس بالا است به یک کنسول میکس یا کارت صدا که دارای ورودی با امپدانس کم هست، از DI Box استفاده می‌کنیم.

اغلب حین اجرای زنده یا ضبط در استودیو از DI Box استفاده می‌شود. به طور کلی، می‌توان گفت هر زمان که نیاز بود سیگنال سازها را در فواصل طولانی بدون معیوب شدن یا تداخل انتقال دهیم، به DI Box نیاز خواهیم داشت.

هر DI Box چهار کار مهم را انجام می دهد:

۱. تطبیق امپدانس

یکی از چالش برانگیزترین موقعیت‌هایی که هر مهندس صدایی در استودیو با آن مواجه خواهد شد، اتصال ساز به میکسر یا کارت صدا است، زیرا امپدانس خروجی ساز بسیار بالاتر از امپدانس ورودی میکسر یا کارت صدا می‌باشد. این مسئله اغلب در رابطه با گیتارهای الکترونیک، گیتار باس الکترونیک و کیبوردها صدق می‌کند.

در صورتی که این عدم تطابق امپدانس‌های خروجی و ورودی برطرف نشود، شاهد از دست دادن فرکانس‌های بالایی (بارگذاری) خواهیم شد که در نتیجه ی نواختن ساز تولید می‌گردد. در نهایت، این امر منجر به کاهش کیفیت صدای ساز می‌گردد. اتصال یک DI Box به عنوان واسط بین ساز و میکسر/کارت صدا، امپدانس‌های خروجی و ورودی را با یکدیگر مطابقت داده و موجب حفظ کیفیت صدای ساز می‌گردد.

۲. تنظیم سطح

سطح امپدانس خروجی اکثر سازها بسیار بالاتر از سطح امپدانس ورودی میکسر یا کارت صدا است. نقش DI Box در این میان به عنوان یک واسط، تنظیم سطح سیگنال‌های امپدانس خروجی و ورودی می‌باشد که اصطلاحا به آن سطح میکروفون یا Mic Level گفته می‌شود.

میزان mic level بسیار کمتر از سطح سیگنال ساز مربوطه می‌باشد. به عبارت دیگر، اگر یک گیتار الکتریک را مستقیما به میکروفون وصل کنیم، شاهد سیگنال‌هایی با صدای بسیار بلند و حتی دیستورشن خواهیم بود. در اینجاست که نقش کاربرد یک DI Box مشخص می‌شود. منتهی، پیشرفت تکنولوژی باعث شده که اکثر کارت‌های صدا، خود دارای یک DI Box داخلی بوده که سیگنال‌های خروجی با امپدانس بالا را تنظیم نموده و دیگر نیازی به استفاده از یک دی آی باکس جدا نخواهد بود.

۳. تفکیک و جداسازی

اغلب حین ضبط در استودیو و با اتصال مستقیم گیتار باس یا گیتار الکتریک به کارت صدا، شاهد بوجود آمدن نویزهای ناخواسته ای خواهیم شد که در صدای ریکورد شده شنیده می‌شوند. این موضوع به این دلیل رخ می‌دهد که ساز موردنظر و کارت صدا با کابل سده ۱.۴ اینچی به یکدیگر متصل شده اند که عایق مناسبی برای تضعیف یا حذف این نویزها محسوب نمی‌شود.

اتصال یک DI Box به عنوان واسط در این میان، به عنوان یک عایق الکتریکی عمل کرده و با حذف نیروی اتصال به زمین (ارت) نویزهای ناخواسته در سیگنال را تضعیف می‌نماید.

۴. متقارن سازی سیگنال ها

اکثر سازها دارای سیگنال‌های خروجی نامتعادلی هستند، درحالی که سیگنال ورودی اکثر میکسرها و کارت‌های صدا بالانس می‌باشد. کاربرد DI Box در این میان، تبدیل سیگنال نامتعادل ساز به یک سیگنال بالانس می‌باشد که حین انتقال از طریق سیم به میکسر یا کارت صدا، دچار تداخل اکتریکی نمی‌گردد.

انواع DI Box

پسیو

رایج‌ترین DI Box، نوع پسیو آن است که برای تبدیل سیگنال با امپدانس بالا و نامتعادل به سیگنالی بالانس و با امپدانس کم، از مدار پسیو استفاده می‌کند. این نوع DI Box به منبع تغذیه خارجی نیازی نداشته و اغلب به این دلیل محبوبیت زیادی در میان مهندسان صدا دارند که طراحی ساده و مستحکمی داشته و هزینه مقرون به صرفه نیز دارند.

یک جک ورودی مونو ۱.۴ اینچی برای اتصال ساز با سیگنال امپدانس بالا، یک ترانسفورماتور برای تبدیل سیگنال، و دو جک خروجی برای اتصال دستگاه با امپدانس بالانس در پنل دی آی باکس‌های پسیو تعبیه شده است.

اکتیو

از طرف دیگر، DI Box های اکتیو از طریق مدار اکتیو، سیگنال‌های امپدانس بالا را به سیگنال‌های بالانس تبدیل می‌کنند. این نوع DI Box دارای یک منبع تغذیه خارجی همچون باتری، نیاز داشته یا برق خود را از طریق میکسر تأمین می‌کنند. از همین رو، DI Box های اکتیو قیمت بالاتری نسبت به نوع پسیو خود دارند.

DI Box های اکتیو نسبت به انواع پسیو خود دارای مزیت‌هایی نیز می‌باشند. سطح سیگنال خروجی DI Box های اکتیو نسبت به پسیو بیشتر بوده و نویز را به میزان بیشتری کاهش می‌دهند، از همین رو، دارای پاسخ فرکانسی بهتری نیز هستند. به علاوه، مجهز به یک سری کنترلرهای تن صدای اضافی بر روی پنل خو هستند.

مقایسه ی مزایا و معایب انواع DI Box

در جدول زیر به طور خلاصه به مقایسه ی مزایا و معایب دو نوع DI Box اکتیو و پسیو پرداخته ایم. معایب هر دستگاه با علامت “-” و معایب هر دستگاه با علامت “+” نشان داده شده اند.

DI Box پسیو	DI Box اکتیو
+ بدون نیاز به منبع تغذیه	– نیاز به منبع تغذی (باتری یا برق میکسر)
+ صدای خوب	+ صدای فوق العاده
– از دست رفتن گین صدا به میزان کم	+ بدون از دست رفتن گین صدا
– بدون امکان امپدانس متغیر	+ امکان امپدانس متغیر
+ مقرون به صرفه	– هزینه بر
+ پرتابل	– غیرپرتابل
– بدون تنظیمات صدا	دارای تنظیمات صدا پیشرفته

کاربرد انواع DI Box

به طور کلی، می‌توان گفت که کاربرد اصلی DI Box های اکتیو حین اجراهای زنده بوده و از DI Box های پسیو ترجیحا در استودیو استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، تنها مسئله ای که حین ضبط در استودیو حائز اهمیت است تنظیم صدا بوده و فاکتورهایی همچون اندازه، وزن، یا منبع تغذیه DI Box اهمیت چندانی نخواهد داشت.

در حالی که، حین اجرای زنده، استفاده از تجهیزات سبک و پرتابلی که نیازی به منبع تغذیه ندارند الویت خواهد داشت؛ زیرا گاهی استیج‌های کوچک دارای پریزهای کمی هستند.

در ادامه، تعدادی از DI Box های محبوب و کاربردی برای استفاده در استودیو و حین اجرای زنده معرفی خواهد شد.

دی آی باکس مدل Summit Audio TD-100 (دی آی باکس اکتیو مناسب استودیو)

یکی از بهترین DI Box های اکتیو موجود در بازار برای استفاده از استودیو، دی آی باکس مدل Summit Audio TD-100 می‌باشد. اگرچه تهیه این DI Box اکتیو مقرون به صرفه نبوده، اما صدای فوق العاده باورنکردنی را، به ویژه حین نواختن گیتار باس الکتریکی، ارائه می‌دهد.

باتوجه به گین صدای +۲۴ دسیبل مدار تیوب این DI Box، اغلب می‌توان از آن به عنوان پری امپ برای ساز موردنظر نیز استفاده کرد. مدار تیوب این DI Box، صدایی بی نظیر و غنی و دارای وضوح و کیفیت فوق العاده ارائه می‌دهد.

حتی امکان تنظیم امپدانس بین ۱۰ کیلو اهم تا ۲ میلیون اهم نیز وجود دارد. چنین تنیمات فوق العاده ای، امکان مطابقت این دستگاه با طیف وسیعی از سازها و پیکاپ‌ها را امکان پذیر نموده است.

دی آی باکس مدل Milenium DI-33 (دی آی باکس اکتیو یونیورسال)

این دستگاه، یک دی آی باکس اکتیو با کیفیت صدای فوق العاده بالاست که قادر به انتقال سیگنال‌های صوتی ساز بدون ذره ای دیستورشن می‌باشد. قالب فلزی ناهموار و مستحکم دی آی باکس مدل Milenium DI-33 به گونه ای طراحی شده است که در شرایط سخت حین اجرای زنده هیچگونه آسیبی به آن وارد نگردد.

علاوه بر این، دی آی باکس DI-33 دارای یک کلید ground lift و یک سوییچ پد -۲۰ دسیبل است که به مدیریت نویزهای ناشی از نیروی اتصال به زمین کمک شایانی می‌کند.

این دستگاه به راحتی با باتری یا برق فانتوم کار کرده و نیازی به پریز اضافی برای شارژ آن نخواهید داشت.

دی آی باکس مدل Palmer PAN 04 (دی آی باکس پسیو مناسب اجرای زنده)

این دی آی باکس دارای دو ورودی برای اتصال سازهای استریو همچون کیبورد می‌باشد. دی آی باکس مدل Palmer Pan 04 را می‌توان یکی از کاربردی‌ترین نوع دی آی باکس دانست. این دستگاه علاوه بر وزن سبک و بدنه مستحکم، کاملا پرتابل می باشد.

تنها مشخصات بارز این دی آی باکس، کلید ground lift و سوییچ پد -۳۰ دسیبل آن بوده که برای استفاده در کنسرت کاملا ایده آل می‌باشد.

مطلب پیشنهادی : معرفی و نحوه کارکرد فیلتر های High Pass یا Low Cut