در جلسه قبل درباره ریتم ۶/۸، میزان نمای ۶/۸، نوع تقسیم بندی دولاچنگ، گام ماژور، نحوه تمرین گام ماژور و سه آکورد جدید، صحبت کردیم. مطالب این جلسه نیز در ادامه جلسه قبل می‌باشد. مجموعا تا الان ۶ آکورد سر دسته را آموزش دیدیم. در قسمت سر دسته گیتار، دو آکورد دیگر نیز وجود دارد که در این قسمت، آن‌ها را آموزش خواهیم داد.
آکورد سل ماژور (G)
نحوه انگشت گذاری برای این آکورد به این صورت است که انگشت دوم، سیم ششم فرت سوم، انگشت اول، سیم پنجم فرت دوم و انگشت سوم، سیم اول فرت سوم را می‌گیرد. به این صورت آکورد “سل ماژور” یا همان (G) را ساختیم.
یک نوع دیگر انگشت گذاری برای این آکورد نیز وجود دارد که به این صورت است که انگشت سوم، سیم ششم فرت سوم، انگشت دوم، سیم پنجم فرت دوم و انگشت چهارم، سیم اول فرت سوم را می‌گیرد. پیشنهاد ما به شما این است که هر دو حالت آکورد گیری را امتحان کنید تا متوجه شوید که کدام نوع برای شما راحت‌تر است.
آکورد دو ماژور (C)
برای گرفتن این آکورد پیشنهاد می‌کنیم که همان آکورد (AM) را بگیرید. سپس انگشت سومتان را بردارید و روی فرت سوم سیم پنجم قرار دهید. با یک تغییر کوچک از آکورد “لامینور” به آکورد “دو ماژور” رفتیم. شما می‌توانید برای تمرین انتقال از آکورد “لامینور” به “دو ماژور”، یک ریتم از دو ریتم قبلی را انتخاب کنید و برای هر آکورد، دو میزان از آن ریتم را اختصاص دهید و سپس آکورد (AM) را به آکورد (C) تغییر دهید. پیشنهاد ما به شما این است که با سرعت کم اما دقت بالا این تمرین را انجام دهید و مطمئن شوید تا تک به تک نت‌ها، صدای درست را به شما می‌رساند و اگر این طور نبود سعی کنید نحوه انگشت گذاری خود را درست کنید و دوباره امتحان کنید تا در نهایت صدای درست را از اجرای خود دریافت کنید.
سپس روی آکورد (G) این تمرین را انجام دهید. این آکورد را کنار دو آکورد قبلی بگذارید و شروع به تمرین کنید. بهتر است برای تمرین کردن آکوردها از ریتم‌هایی استفاده کنید که تسلط کافی بر روی آن‌ها دارید تا نیاز نباشد که تمرکز زیادی بر روی نحوه اجرای ریتم بگذارید و بیشتر دقت خود را بر روی آکورد گیری بگذارید.
برای تمرین بعدی، باز هم پیشنهاد ما به شما این است که از بین این آکوردهایی که تا به الان آموزش دیدید، آن‌هایی که فکر می‌کنید صدای خوبی را کنار هم ایجاد می‌کنند انتخاب کنید و برای خود یک سیکل آکوردی بسازید و با ریتم‌هایی که تا به الان آموزش دیدید و در ادامه خواهید دید این سیکل‌های آکوردی را اجرا کنید. این کار به بیشتر شدن تسلط‌تان کمک می‌کند. و همینطور قبل از این که بخواهید در شرایط واقعی اجرای یک قطعه قرار بگیرید، انگار که تک به تک اجزایی که در آن قطعه استفاده شده است را پیش از این خودتان تمرین کرده اید.
ریتم ۲/۴
از قبل یادمان است که زمانی که در مخرج میزان نما، عدد ۴ است، تقسیم بندی میزان ما بر اساس نت‌های سیاه می‌باشد. و ما هر عددی که می‌شماریم، معادل یک نت سیاه است. عدد بالایی میزان نمای ما که در این ریتم عدد ۲ است، تعداد نت سیاه در هر میزان را مشخص می‌کند. تک به تک ضربه‌هایی که در این ریتم آموزش می‌بینیم ضربه‌های چنگ هستند. پس با توجه به این که در هر میزان دو نت سیاه وجود دارد و چنگ نیم ضرب است، در نتیجه می‌توانیم در هر میزان چهار ضرب چنگ داشته باشیم. پس هر عددی که می‌گوییم باید دو ضربه چنگ بر روی سیم‌های گیتار بزنیم.
مثل دو ریتم قبلی ضربه اول، توسط انگشت اشاره به سه سیم بالای ساز به سمت پایین می‌باشد. قبل از شمارش عدد دو، باید یک ضربه دیگر نیز به سیم‌ها بزنیم. ضربه دوم را توسط انگشت شست به سه سیم پایین گیتار به سمت بالا وارد می‌کنیم.
برای ضربه بعدی باید از یک تکنیک به اسم آپاگادو استفاده کنیم. این تکنیک به این صورت اجرا می‌شود که با هر یک از انگشت‌های دست راست و یا حتی دو تا از انگشت‌های دست راست به سیم‌ها ضربه می‌زنیم و قبل از تولید صدا با قسمت کنار دست، از لرزش سیم‌ها جلوگیری می‌کنیم و صدای ساز را قطع می‌کنیم. این اتفاق باید انقدر سریع بیوفتد تا صدای نت‌های سیم‌ها به گوش نرسد. در ویدیو به صورت جامع‌تر توضیح داده شده است.
دقت کنید که ضربه ای که وارد می‌کنید زیادی محکم نباشد. زیرا تولید صدا، به شدت ضربه ای که وارد می‌کنید بستگی ندارد. هرچقدر ضربه‌تان نرم‌تر باشد می‌توانید صدای خوشایندتری را ایجاد کنید. در نتیجه، ضربه چنگ سومی که به سیم وارد می‌کنیم ضربه آپاگادو می‌باشد که در هنگام شمارش “عدد دو” آن را می‌نوازیم. و در نهایت برای اجرای آخرین ضربه چنگ، مجددا با انگشت شست به سه سیم پایین گیتار به سمت بالا ضربه وارد می‌کنیم.
ادامه آموزش گام ماژور
در جلسه پیش با گام ماژور و الگوی آن آشنا شدیم و آن را در طول دسته گیتار، تمرین کردیم. در این جلسه می‌خواهیم که الگوی گام ماژور را در عرض دسته اجرا کنیم. جلوتر که برویم شما باید یک گام را روی کل فرت بورد گیتار اجرا کنید. برای اینکه بتوانیم الگوی گام ماژور را در عرض دسته اجرا کنیم به یک الگوی دیگر که اصطلاحا به آن‌ها “باکس” می‌گویند نیاز داریم. در ادامه می‌خواهیم درباره یکی از باکس‌های گام ماژور صحبت کنیم و آن را آموزش دهیم.
برای این کار ما نت “سل” روی سیم شش را انتخاب می‌کنیم. در نتیجه نت شروع کننده که همان نت تونیک یا ریشه می‌باشد را مشخص کردیم. پس اسم گام ما، گام “سل ماژور” است. از فرت سوم انگشت دوم خود را روی سیم شش می‌گذاریم و بعد یک پرده جلو می‌رویم که باید انگشت چهارممان را بگذاریم و از انگشت سوم استفاده نمی‌کنیم. پس دومین نت ما شد نت “لا”. در این مرحله به دلیل اینکه می‌خواهیم حرکت عرضی داشته باشیم، ما دیگر نت بعدی که نت “سی” هست را در سیم ششم اجرا نمی‌کنیم و نت “سی” را در فرت دوم سیم پنج با انگشت اولمان می‌گیریم و به آن ضربه می‌زنیم.
با توجه به الگوی گامی که داریم تا به الان دو تا “یک پرده” به جلو رفتیم پس باید در ادامه یک “نیم پرده” جلو برویم. در نتیجه با انگشت دوم “نیم پرده” جلوتر می‌رویم و فرت سوم سیم پنجم را می‌گیریم و ضربه می‌زنیم. این فرت نت “دو” را به ما نشان می‌دهد. حالا باید “یک پرده” جلو برویم که با انگشت چهارممان فرت پنجم سیم پنج را می‌گیریم و نت “ر” را می‌نوازیم. در ادامه بازهم باید یک پرده جلو برویم اما در اینجا دیگر به صورت طولی حرکت نمی‌کنیم و یک پرده جلوتر را در سیم چهارم می‌نوازیم.
در نتیجه با انگشت اول، فرت دوم سیم چهارم را می‌گیریم و نت “می” را می‌نوازیم. با توجه به الگو بازهم باید یک پرده جلو برویم که به “فا دیز” می‌رسیم. برای اجرای این نت با انگشت سوم، فرت چهارم سیم چهار را می‌گیریم و نت “فا دیز” را می‌نوازیم. و در نهایت “نیم پرده” در همان سیم جلو رفته و با انگشت چهارم، فرت پنجم سیم چهار را می‌گیریم و به اکتاو یا همان نتی که گام را با آن شروع کردیم یعنی نت “سل” می‌رسیم. می‌توانید بعد از تسلط بر روی نحوه اجرا، به صورت معکوس (در جهت برگشت) از آخر به اول نیز این گام را بنوازید.
سپس می‌توانید به صورت بداهه با رعایت فواصل گام شروع به اجرا کنید. در نهایت می‌توانید الگوی باکس این گام را با الگوی قبلی که در “طول فرت بورد” بود ادغام کنید و از هر جفتش برای جمله ساختن استفاده کنید تا صدای زیباتری را دریافت کنید. سعی کنید روی این الگو هم تسلط پیدا کنید تا نیازی به فکر کردن برای انگشت گذاریِ درست نداشته باشید و تمرکزتان را برای ساختن جمله‌های قشنگ بگذارید.
میزان تسلط شما بر روی الگو خیلی مهم است. سعی کنید پیش بینی کنید که نت بعدی که می‌خواهید بنوازید کجاست. بیشتر تمرکزتان را روی این بگذارید که صدای نتی که اجرا شد چقدر از کیفیت یک جمله موسیقیایی برخوردار است. ترتیب‌ها را عوض کنید و نت‌هایی که کنار هم صدای زیباتری را ایجاد می‌کنند، قرار دهید و از جمله ای که می‌سازید لذت ببرید.
فواصل یا درجات گام (INTERVAL)
بیایید برای هر نتی که در باکس‌ها اجرا می‌شود از همان نت اول، شماره گذاری کنیم. برای مثال گام “سل ماژور” را طبق الگوی باکس که آموزش دیدیم شماره گذاری کنید. نت “سل” می‌شود فاصله یک، نت “لا” می‌شود فاصله دو و الی آخر. در گام‌های مختلف همه اعداد ثابت اند اما نت‌ها تغییر می‌کنند. در واقع شماره نت‌ها میزان فاصله آن‌ها نسبت به نت اول را مشخص می‌کنند. در هر گامی که باشیم شماره گذاری به صورت ثابت است و این نت‌ها هستند که تغییر می‌کنند.
این شماره‌ها دارای یک کاراکتر صدایی هستند. اما کاراکترهای آن‌ها با هم متفاوت اند. برای مثال کاراکتر فاصله دوم با کاراکتر فاصله پنجم متفاوت است. ولی حتی اگر گام تغییر کند، برای مثال کاراکتر صدایی فاصله دوم در گام “سل ماژور” با کاراکتر صدایی فاصله دوم در گام “لا ماژور” یکسان است.
برای مثال فاصله پنجم برای ما یک حالت بی قراری و تنش ایجاد می‌کند و وقتی آهنگ روی فاصله پنجم تمام می‌شود انگار که شنونده هنوز در انتظار پایان است. و این پایان یا پاسخ را در فاصله اول می‌توان یافت. حال اگر گام، جایش تغییر کند، برای مثال گام “سل ماژور” به گام “لا ماژور” تغییر پیدا کند، بازهم در فاصله پنجم، وقتی آهنگ تمام می‌شود شنونده در انتظار پایان است و احساس بی قراری می‌کند. در نتیجه حسی که هر فاصله به شنونده می‌دهد در همه گام‌ها یکسان است.
با توجه به این مفهوم، دقت داشته باشید که در هربار که جمله ای می‌نوازید، در نهایت روی چه فاصله ای جمله را به پایان می‌رسانید و با توجه به خلاقیت خودتان مفهوم درست را به مخاطب برسانید.
برای بهتر متوجه شدن این موضوع حتما ویدیو را تماشا کنید.
