امروزه، ضبط اجرا های زنده امری ضروری برای هر بند موسیقی محسوب می‌شود. مرور و بررسی این اجراها و ارزیابی تنظیم‌های موزیک، میزان کیفیت و انرژی اجرای هر نوازنده، نتایج تاثیرگزار و آموزنده ای برای تک تک اعضای بند موسیقی در پی خواهد داشت. علاوه بر این، ضبط کنسرت‌ها و اجراهای زنده، جزو دارایی‌های صوتی و تصویری ارزشمندی محسوب می‌شود که در راستای بازاریابی، تبلیغات، کیت‌های مطبوعاتی الکترونیک (EPK)، پخش زنده ایونت‌ها، تولید محتوای یوتیوب، و سایر موارد کاربرد دارد. تمامی این موارد، برای گسترش مخاطبان و جذب طرفداران یک بند موسیقی اهمیت به سزایی دارد.
مستندسازی و ریکورد یک اجرای زنده، خواه این اجرا در یک کافی شاپ باشد، یا پارک، یا استیج کوچک یا کنسرت، نیاز به برنامه ریزی و ستاپ‌هایی دارد که باید از قبل انجام گیرد. از همین رو، می‌بایست از قبل، سناریو نحوه ضبط کنسرت برنامه ریزی گردد. در ادامه این مطلب، جزئیات، و مزایا و معایب رویکردهای مختلف در رابطه با ریکورد یک اجرای زنده به تفصیل بیان خواهد شد. با سازکالا همراه باشید.
۱. ضبط اجرای زنده با ریکوردر دستی
ریکوردرهای دستی دستگاه‌هایی کوچک و قابل حمل هستند که گزینه مناسبی برای ضبط کنسرت به شمار می‌روند. این دستگاه به تنهایی قابلیت ضبط یک کنسرت را دارد و استفاده از آن با باتری و بدون نیاز به اتصال به برق امکان پذیر می‌باشد. ریکوردهای دستی را می‌توان به آسانی و با استفاده از اتصالات مناسب، روی پایه میکروفون یا پایه دوربین نصب نمود.
محل قرارگیری این دستگاه به نحوه کاربرد آن بستگی دارد. به عنوان مثال، برای ضبط اجراهای ژانر متال و راک که شنونده ای ندارد، می‌توان ریکوردر دستی را در هر نقطه ای از استیج و در معرض دید قرار داد. البته، در صورتی که ریکوردر در فاصله ای بسیار نزدیک نسبت به درام یا آمپلی فایر گیتار قرار بگیرد، میزان صداهایی که ریکورد می‌شود، نامتعادل خواهد بود، زیرا معمولا صدای وکال از مانیتورهای استیج بیشتر به گوش می‌رسد تا اسپیکرهایی که در جلوی استیج قرار داده می‌شوند.
پیشنهاد می‌شود قبل از شروع اجرای زنده، استیج را از نزدیک بررسی نموده و ریکوردر را در مناطق مختلف آن مورد آزمون قرار دهید تا ایده ای کلی از محل دقیق قرارگیری ریکوردر داشته باشید.
در صورتی که قصد دارید اجراهای زنده را از طریق استریم منتشر کنید یا از آن به عنوان موسیقی متن برای EPK یا موزیک ویدئوهای همان اجرا استفاده کنید. می‌بایست صدای ضبط شده، دارای وضوح و شفافیت قابل قبولی بوده و حس هیجان را منتقل کند. همچنین، می‌بایست شامل عناصری باشد که بند موسیقی شما را خاص جلوه دهد، به عنوان مثال دربردارنده تک نوازی‌های فوق العاده ای از گیتار، وکال و غیره باشد. از همین رو، باید بهترین و مناسب‌ترین موقعیت ممکن برای نصب ریکوردر دستی را انتخاب کنید.
البته درنظر داشته باشید که حین ضبط با ریکوردرهای استریو یا مونو، تمامی صداها، از صدای ساز گرفته تا صدای حضار نیز ضبط خواهد شد. با همه این‌ها، ریکوردرهای دستی همچنان جزو یکی از روش‌های متداول برای ضبط اجرای زنده به شمار می‌روند.
ریکوردر مناسب برای ضبط کنسرت
یکی از بهترین ریکوردرهای دستی موجود در بازار برای این منظور، ریکوردر برند زوم (ZOOM) می‌باشد. ریکوردر مدل Zoom H8 را می‌توان نسل جدید رکوردرهای صوتی دانست. پری-امپ قدرتمند این ریکوردر، امکان ضبط صوتی باکیفیتی بی نظیر و وضوح و شفافیت فوق العاده را به ارمغان می‌آورد. طراحی XY این ریکوردر امکان ضبط صدا بصورت استریو و با حجم صدای بالا را فراهم می‌آورد.
کارت حافظه ریکوردر Zoom H8 قابلیت ضبط ۱۲ ترک موسیقی با کیفیت ۲۴ بیت/۹۶ کیلوهرتز را دارد. اپلیکیشن‌های مختلفی همچون Podcast APP،Music App و Field App برای این ریکوردر طراحی شده اند که با نصب آن بر روی گوشی هوشمند یا تبلت، می‌توان از کنترل‌های منحصر به فرد آن برای ضبط صدایی با کیفیت بی نظیر بهره برد.
۲. ضبط اجرای زنده با گوشی هوشمند و میکروفون USB
امروزه، تمامی گوشی‌های هوشمند مجهز به یک ریکوردر فوق العاده هستند. با وجود انبوهی از اپلیکیشن‌های ضبط و پردازش سیگنال که برای گوشی‌های هوشمند اندرویدی و iOS وجود دارد، دیگر نیازی به دستگاه‌های ریکوردر نخواهید داشت.
البته باید این موضوع را در نظر داشته باشید که برای ضبط محتوای موسیقی با پهنای باند گسترده، میکروفون‌های تقریبا میکروسکوپی که در بدنه این گوشی‌های هوشمند تعبیه شده اند، معمولا ابزار مناسبی برای این منظور به شمار نمی‌روند. به ویژه، اگر قصد دارید این اجراهای زنده را در سرویس‌های استریم یا شبکه‌های اجتماعی منتشر کنید، کیفیت آن‌ها می‌بایست به گونه ای باشد که شنوندگان به وجد بیایند.
به همین دلیل، انجام این کار با میکروفون‌های ریکوردر گوشی چندان پیشنهاد نمی‌شود.از همین رو، توصیه می‌شود که از میکروفون‌های دیجیتال استفاده شود. یکی از برندهای مطرح در زمینه تولید میکروفون‌های دیجیتال مناسب برای ضبط اجرا، برند Shure می‌باشد که میکروفون سری MV88 آن یکی از محصولات باکیفیت و حرفه‌ای محسوب می‌شود. کیفیت ضبط این صدا در نوع خود بی نظیر و کاملا منحصربه فرد است.
صدای استریو این میکروفون دارای کیفیت ضبط ۲۴ بیت/۴۸ هزارهرتز می‌باشد. الگوی قطبی کاردیوئیدی و طراحی استریو کپسول آن، این محصول را به یکی از میکروفون‌های کاندنسر دیجیتال و پرطرفدار برای ضبط اجراهای زنده تبدیل کرده است.
۳. گرفتن ساب میکس استریو از یک میکس بورد
در صورتی که قصد دارید از سیستم صوتی خود برای ضبط اجرای زنده کنسرت استفاده کنید، حتما آن را از قبل مولتی تسک نمایید. هرگونه میکسر/آمپلی فایر/اسپیکری که دارای خروجی USB، لاین خروجی، یا خروجی‌های استریو آنالوگ باشد، این امکان را دارد که سیگنال‌های صوتی را به دستگاه ضبط مسیریابی نموده و اجرای شما را ضبط کند.
یکی از بهترین میکسرهای موجود در بازار که تهیه آن به هر موزیسینی پیشنهاد می‌شود، میکسر TF5 برند مطرح یاماها می‌باشد. لازم به ذکر است که اکثر موزیسین‌های مطرح در سراسر دنیا از میکسرهای برند یاماها برای میکس و مستر اجراهای زنده خود بهره می‌برند.
در این میان، میکسر Yamaha TF5، یکی از قوی‌ترین و بی نظیرترین میکسرهای دیجیتالی است که در بازار یافت می‌شود. پری امپ این میکسر مدل D Pre است که کلاس A جهانی را در بین سایر پری امپ‌ها به خود اختصاص داده است. صدای که این پری امپ فوق العاده تولید می‌کند بسیار حجیم، واضح و باکیفیت بوده و در نوع خود بی نظیر می‌باشد.
۴. ضبط چند آهنگی از بند موسیقی تان
اکثر اجراها و کنسرت‌های بزرگ در حد تیلور سوییفت، بیانسه، میوز و سایر خوانندگان مطرح، معمولا به صورت چند آهنگی ضبط می‌شوند. سپس، مهندسان صوتی مطرحی این اجراهای ضبط شده را برای انتشار در پلتفرم‌هایی همچون استریم، مستند، تبلیغات و سایر شبکه‌های اجتماعی ادیت نموده و آماده می‌کنند.
در نهایت، کنترل صوتی این ریکوردها، کلید اصلی ضبط یک اجرای زنده محسوب می‌شود. چرا که حین ضبط اجرا و ادیت آن، نباید صدای فریاد تماشگران صدای اصلی وکال و موزیک را تحت تاثیر قرار دهد. ضبط چند آهنگی یک اجرای زنده یا کنسرت، علاوه بر این که مزایای زیادی را به دنبال دارد، پیچیدگی‌های خاص خود را نیز شامل می‌شود. چرا که برای این منظور، نیاز به تجهیزات حرفه‌ای‌تر، کارتاژ، ست آپ، کنترل صوتی، و سایر موارد می‌باشد.
علاوه بر تمامی این آیتم‌ها، به یک میکسر بزرگ و یک DAW حرفه‌ای نیز نیاز دارید که قابلیت ذخیره حجم قابل توجهی از موزیک‌ها را داشته باشد. یکی دیگر از نکات حیاتی در این زمینه، این مسئله است که علاوه بر گرفتن یک خروجی استریو از بُردی که برای میکس زنده خود استفاده می‌کنید، ممکن است بخواهید یک دستگاه ضبط مجزا و اختصاصی تهیه کرده و علاوه بر مهندس میکسر، از یک مهندس ضبط نیز کمک بگیرید.
بدین صورت، مهندس میکسر وظیفه ضبط سیگنال‌های صوتی باکیفیت را بر عهده داشته و مهندس ضبط کاملا بر ضبط و میکس اجرای زنده تمرکز خواهد کرد.
۵. ضبط اجرای زنده به صورت ویدیو
اگرچه ضبط صوتی اجرای زنده اهمیت خود را دارد، اما لازم است بدانید که هر اجرای زنده و کنسرتی ارزش این را دارد که از بهترین زوایای ممکن به صورت ویدئو نیز ضبط شود. در گذشته، معمولا طرفداران و تماشاگران با استفاده از گوشی‌های هوشمند خود، گوشه ای از کنسرت‌ها و اجراهای زنده را ضبط نموده و در پلتفرم‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام، تیک تاک، یوتیوب و غیره منتشر می‌نمودند. در مواردی، این ویدئوها بسیار فوق العاده بوده و لحظات باشکوهی را از این کنسرت‌ها به نمایش می‌گذاشتند.
با درنظر گرفتن این موضوع که ویدئوهایی که توسط تماشاگران ضبط می‌شوند، در بیشتر مواقع دارای کیفیت صدای ضعیف بوده و یا از زوایای نامناسب، بسیار دور یا نزدیک، تاریک و به صورت عمودی ضبط می‌شدند، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا نمود که در کنار ضبط صوتی اجراهای زنده، ضبط ویدئو آن نیز انجام گیرد.
یک دوربین با کیفیت ۴K و لنز واید که به راحتی ۱۵۰ درجه را در قاب خود جای داده و بتوان از آن برای فیلمبردای کنسرت‌ها و اجرای زنده استفاده نمود، دوربین مدل Q2n برند Zoom است. میکروفون‌های این دوربین با طراحی XY و کپسول کاندنسر هستند که هدروم ۱۲۰ دسیبل دارند و در نتیجه همه صداها بدون دیستورشن ریکورد خواهند شد. همچنین دارای پورت‌های HDMI و سوکت صوتی ۱.۸ اینچی نیز می‌باشد. ریت فیلمبرداری این دوربین منحصر به فرد ۲۴ بیت/۹۶ کیلوهرتز است که نهایت شفافیت و وضوح را برای کاربر به ارمغان می‌آورد.
ضبط شکوه و عظمت یک اجرای زنده
ضبط اجرای زنده، خواه در یک استودیوی خانگی کوچک باشد یا یک کنسرت باشکوه و بزرگ، مونتاژ ابزار مناسب و داشتن دانش انجام این کار، گاها دشواری‌های خاص خود را خواهد داشت. بنابراین، حتی پس از مطالعه این مقاله نیز نیاز است تا دانش تئوری و عملی خود را در زمینه شناخت بهترین میکروفون‌ها، میکسرها، ریکوردرها، و دوربین‌ها نیز افزایش دهید. علاوه بر این، توصیه می‌شود که از افراد حرفه‌ای در این زمینه نیز مشاوره کافی بگیرید.
بیشتر بدانیم: نحوه میکروفون گذاری در اجرای زنده
