آموزش گیتار – قسمت نهم: تکنیک‌ های دست چپ و استفاده از کاپو

در این جلسه می‌خواهیم درباره تکنیک‌ های دست چپ و استفاده از کاپو و همینطور کاربرد آن برای گیتاریست‌ها صحبت کنیم. در ویدیو به صورت کامل نحوه بستن کاپو بر روی دسته گیتار را توضیح دادیم. تنها نکته ای که باید رعایت کنید این است که سعی کنید کاپو را در نزدیکی میله‌ ای که فرت‌ها را از هم جدا می‌کند ببندید تا صدای شفاف‌تر و بهتری داشته باشید. پس از بستن کاپو بر روی دسته، دوباره کوک گیتار را چک کنید و توجه کنید که تیونر شما باید دقیقا نت فرت مورد نظرتان را تولید کند.

آموزش گیتار – قسمت اول

آموزش گیتار – قسمت دوم: نحوه یادگیری آکورد ها و نت های بیس

آموزش گیتار – قسمت سوم: ریتم ۳/۴ و آکورد می ماژور

آموزش گیتار – قسمت چهارم: ریتم ۶/۸ و الگوی گام ماژور

آموزش گیتار – قسمت پنجم: آکورد‌های G و C، ریتم ۲/۴ و فواصل گام ماژور

آموزش گیتار – قسمت ششم: آکورد های باره دار و ریتم ۴/۴

آموزش گیتار – قسمت هفتم: ساخت آکوردهای سه صدایی و انتقال آکوردهای باره دار

آموزش گیتار – قسمت هشتم: آرپژ و ساخت آکوردهای سه صدایی

آموزش گیتار – قسمت آخر: ریتم و آکورد بهت قول میدم محسن یگانه

کاربرد کاپو

از مهم‌ترین کاربردهای کاپو، تغییر گام است. اینکه چطور میشه اینکار را انجام داد و کجا نیاز است را در ادامه به آن می‌پردازیم.

تصور کنید آکوردهای یک قطعه ای را تمرین کرده ایم و فرضا تصور می‌کنیم آکوردهایی که تمرین کرده ایم، آکوردهای “لامینور”، “رمینور” و “دو ماژور” است. در ابتدا باید گام خود را توسط آکوردهایی که داریم تشخیص دهیم. با توجه به سه آکوردی که گفته شد گام ما، گام “دو ماژور” است. حال کاری که می‌خواهیم کنیم این است که گام را تغییر دهیم. اگر بخواهیم به صورت روش‌های قبل گاممان را تغییر دهیم و برای مثال گاممان را روی گام “می” بیاوریم، کاری که باید کنیم این است که باید نت‌های گاممان را بنویسیم و بعد ببینیم درجه اول، دوم و ششم چه آکوردی است و بعد آنها را به وسیله آکوردهای باره دار بگیریم. اما در خیلی از مواقع ممکن است این آکورد باره دار برای دستمان خسته کننده باشه و یا پروسه پیدا کردن این آکوردها طولانی باشد. برای مثال می‌خواهیم با یک خواننده همکاری کنیم و خواننده از ما می‌خواهد در گام دیگری بنوازیم، در آن شرایط نمی‌توان درگیر پیدا کردن آکوردهای جدید شویم.

کاپو در اینجا کمک زیادی می‌تواند به ما کند. در ابتدا اگر بخواهیم برای مثال از گام “دو ماژور” به “می ماژور” برویم، اول از همه باید محاسبه کنید که چند پرده برای رسیدن از نت “دو” به “می” نیاز است طی شود. می‌دانیم که از “دو” تا “ر” یک پرده است و از “ر” به “می” هم یک پرده است پس به دو پرده کامل نیاز داریم تا از نت “دو” به نت “می” برسیم. کاری که باید در این مرحله انجام داد این است که این دو پرده را از سیم‌های آزادمان از فرت اول محاسبه و به سمت جلو حرکت کنیم. هر پرده معادل دو فرت است و وقتی دو پرده به جلو حرکت کنیم می‌رسیم به فرت چهارم. کاپوی خود را باید روی فرت چهارم ببندیم. سیم‌های آزاد ما الان دیگر کوکشان روی فرت چهارم است. بدون اینکه کوچک‌ترین تغییری در شکل آکوردها ایجاد کنیم، با استفاده از همان آکوردها قطعه مورد نظر خود را می‌نوازیم.

تمرین: قطعات قبلی که می‌نواختید را در گام‌های مختلف با استفاده از کاپو بنوازید.

تکنیک های دست چپ

در ادامه می‌خواهیم درباره تکنیک‌هایی بر روی گیتار صحبت کنیم که می‌تواند نت‌های ما را از آن حالت ساده ای که اجرا می‌کردیم خارج کند و بیان متفاوتی به آنها بدهد و یا زیباترشان کند.

در ادامه آموزش تکنیک‌ های دست چپ و استفاده از کاپو برای گیتاریست‌ها با ما همراه باشید.

تکنیک ویبراتو

اولین تکنیک، تکنیک ویبراتو است که به دو حالت اجرا می‌شود. اولین حالت به این صورت است که با گرفتن یک نت در قسمت فرتبورد، انگشتتان را در طول دسته و به صورت رفت برگشت، افقی حرکت دهید. اما باید توجه داشته باشید که انگشتتان از فرت مورد نظر خارج نشود. این تکنیک بیشتر در گیتار کلاسیک اجرا می‌شود.

در حالت دوم انگشتتان به صورت عمودی به بالا و پایین حرکت می‌کند و یک ارتعاش کوچک ایجاد می‌کند. این تکنیک در گیتار الکتریک بیشتر اجرا می‌شود. توجه کنید که برای اجرای این تکنیک باید بسیار دقت داشته باشید که انگشتتان را زیادی بالا و پایین نبرید که نت فعلی صدای نت دیگری بدهد.

تمرین: شروع به نواختن گام ماژوری که قبلا تمرین کردید کنید و تکنیک ویبراتو را برای هر نتی که اجرا می‌کنید پیاده کنید. به این صورت هم گام و هم تکنیک ویبراتو را تمرین کرده اید.

تکنیک اسلاید

تکنیک بعدی که می‌خواهیم درباره آن صحبت کنیم تکنیک اسلاید است. این تکنیک زمانی به درد ما می‌خورد که ما می‌خواهیم از یک نت به نت دیگری برویم اما به جای آن که دستمان را برداریم و به نت بعدی برویم، آن مسیر را با انگشت خود سُر بخوریم تا به نت بعدی برسیم. برای مثال می‌خواهیم از فرت سوم، سیم اول به فرت پنجم همان سیم برویم. کافیست انگشت خود را از فرت سوم تا فرت پنجم، روی سیم یک، سُر بدهیم.

نکته ۱: یکی از نکاتی که برای استفاده از این تکنیک باید رعایت کنید این است که تمرکزتان را روی نت هدف بگذارید. نت اول را که نواخته اید، اما باید دقت داشته باشید که دست خود را کجا متوقف کنید و این باعث می‌شود که از جلوتر و یا عقب‌تر رفتن دستتان جلوگیری کند.

نکته ۲: نکته بعدی این است که پس از نواختن نت اول، فشار دست خود را تغییر ندهید و با همان فشار، مسیر رسیدن به نت بعدی را طی کنید.

نکته ۳: در نهایت سعی کنید صدای یکدست ایجاد کنید و صدای پله پله ای ایجاد نکنید. به عبارتی صدای نت‌های مسیر به صورت پیوسته اجرا شود و از یک فرت تا فرت بعدی، دست توقف کوتاه نداشته باشد.

تکنیک همرآن

تکنیک بعدی تکنیک همرآن است. برای این تکنیک یک نت را می‌نوازیم و برای اجرای نت بعدی انگشت دیگر را روی فرت مورد نظر می‌کوبیم و بدون اینکه با دست راست ضربه جدیدی به سیم وارد کنیم، از صدای نت قبلی، نت جدید را ایجاد می‌کنیم. فرض کنید فرت سوم، سیم اول را نواخته اید و نت بعدی شما فرت پنجم، سیم اول است، کافیست با انگشت بعدی خود، روی فرت پنجم، سیم اول ضربه بزنید. به این صورت این تکنیک را اجرا نموده اید.

نکته: نکته ای که این تکنیک دارد این است که باید انگشت بعدی را برای اجرای نت بعدی محکم روی فرت کوبید. و نکته دیگر اینکه انگشت اول که نت اول را گرفته است همچنان سرجای خود باشد تا یک صدای پیوسته ایجاد شود.

تکنیک پول آف

این تکنیک برعکس تکنیک همرآن است. یعنی از نت، در فرت‌های جلوتر به نت، در فرت‌های قبل‌تر برگردیم. برای مثال از فرت پنجم به فرت سوم برویم. برای اجرای این تکنیک کافیست هر دو فرت را در سیم اول بگیریم و با دست راست به سیم اول ضربه وارد کنیم. سپس بعد از یک ثانیه انگشت خود را از روی فرت پنجم برداریم تا نت، در فرت سوم نیز اجرا شود.

تمرین: برای تمرین تکنیک‌های گفته شده تا به الان مانند تمرین ویبراتو می‌توانید از گام ماژور استفاده کنید.

ادامه مبحث آکوردهای سه صدایی (ترایَد)

در جلسه قبل توضیحاتی درباره ترایدها یا همان آکوردهای سه صدایی دادیم، نحوه ساختن آنها را آموزش دادیم و دو تا شکل هم گفتیم که بتوانیم روی سازِمان بگیریم و آنها را به راحتی بدست بیاوریم. در ادامه مباحث جلسات قبل می‌خواهیم از همان شکل‌ها استفاده کنیم و بتوانیم در طول گام ترایدهایمان را اجرا کنیم.

همانطور که یادتان است نحوه قرار گیری آکوردها در گام ماژور به صورت: “ماژور مینور مینور ماژور ماژور مینور کاسته” بود. حالا می‌خواهیم همین ترتیب را روی سازمان اجرا کنیم.

می‌رویم سراغ شکلی که روی سه تا سیم اول گیتار به ما تراید ماژور را می‌داد، برای تمرین، روی نت دوم می‌گذاریم و اولین ترایدی که می‌خواهیم اجرا کنیم از همان سه سیمی گرفته ایم استفاده می‌کنیم. برای شروع طبق الگو جلو می‌رویم. می‌دانیم که از درجه اول به درجه دوم یک پرده فاصله است. آکوردمان را یک پرده به جلو می‌بریم و دقت می‌کنیم که در این صورت آکورد ما به مینور تبدیل شده است. پس درجه سوم ترایدمان را بمل می‌کنیم تا فرم مینور را به ما بدهد و سپس اجرایش می‌کنیم.

باز هم طبق الگو باید یک پرده جلو برویم که اینبار درجه سوم مینور است و نیازی به تغییرات نداریم. سپس از درجه سوم به چهارم نیم پرده به جلو می‌رویم و یادمان است که آکورد چهارممان ماژور بود. و در نهایت یک پرده دیگر جلو می‌رویم تا به درجه پنجم برسیم و اینبار هم درجه پنجم، ماژور است. چون به فرت دوازدهم از گیتار رسیدیم و اجرا در گیتارهای استاندارد کمی سخت می‌شود می‌توانیم برگردیم و از اول دسته شروع کنیم و یا می‌توانیم از سه سیم بم‌تر استفاده کنیم و ادامه گام را برویم و یا می‌توانیم تا همان فرت دوازده پیش برویم. پیشنهاد می‌کنیم گام‌های مختلف را در نظر بگیرید و فعلا روی همان سه سیم اول تمرین کنید و تا هرجا که دستتان می‌رسد، مسیر یا الگوی گام ماژور را ادامه دهید و آکوردهایش را بسازید و سپس همین کار را مجددا با سه سیم بم انجام دهید و تا جایی که می‌توانید پیش بروید و آکوردهایش را بسازید. و در نهایت کم کم یاد بگیرید که بتوانید این دو فرم را با همدیگر ترکیب کنید. در ادامه به سراغ ترکیب کردن این دو فرم می‌رویم و آکوردهایی که هم با سه سیم بالا ساخته می‌شود و هم با سه سیم پایین را باهم ترکیب می‌کنیم.

آکورد “سل ماژور” را برای ساخت ترایدهایش انتخاب می‌کنیم. در ابتدا همان فرم ماژور را می‌گیریم، اینبار می‌رویم روی نت “سل”. سپس یک پرده به جلو می‌رویم و طبق الگو فرم را به فرم مینور تبدیل می‌کنیم و آکورد “لا مینور” را می‌سازیم. سپس دوباره یک پرده به جلو می‌رویم و فرم مینور را حفظ می‌کنیم. از درجه سوم به چهارم نیم پرده به جلو می‌رویم و فرم ماژور یعنی آکورد “دو ماژور” را می‌سازیم. از اینجا به بعد می‌توانیم بیاییم سراغ سه سیم پایین. فرت پنجم در سه سیم ابتدایی به ما آکورد دو ماژور را می‌داد. پس حالا مسیر را در سه سیم اول ادامه می‌دهیم. برای درجه پنجم، یک پرده به جلو می‌رویم و “ر ماژور” را می‌سازیم. و درجه ششم “می مینور” را می‌سازیم. و درجه هفتم می‌شود “فا دیز کاسته” که برای ساختش انگشت کوچکمان را روی نت فا دیز قرار می‌دهیم و سپس فرم کاسته را با دیگر انگشتانمان می‌گیریم. و در نهایت هم خود سل ماژور را می‌نوازیم.

پس جهت حرکتمان از بالا شروع شد و تا درجه چهارم پیش رفتیم و سپس از درجه پنجم تا آخر را تبدیل کردیم به سه سیم اول و ادامه ترایدهایمان را از طریق سه سیم اول دنبال کردیم. این کار می‌شود یک تمرین برای ترایدها که شما کم کم هم نت‌ها را سریع‌تر پیدا کنید و هم روی الگوی گام ماژور و هم ترتیب چینش آکوردها روی گام ماژور تسلط پیدا کنید.