در این جلسه از آموزش سنتور قرار است به سه رکن اصلی هر قطعه یعنی وزن، ریتم و ملودی بپردازیم. ابتدا می‌خواهیم به واژه آهنگ بپردازیم. آهنگ به معنی ترتیب و یک نظم خاص نیز تلقی می‌شود. پس نظم زمانی در موسیقی بسیار مهم است.
آموزش نوازندگی سنتور – جلسه دوم : آشنایی با سنتور و جایگاه نت ها بر روی آن
آموزش نوازندگی سنتور – جلسه چهارم: نواختن قطعه نوایی و ملا ممد جان
آموزش نوازندگی سنتور – جلسه پنجم: نحوه حفظ کردن نت ها و آهنگ ها
آموزش نوازندگی سنتور – جلسه هفتم: آموزش کشش چنگ و قطعه گل سایه کمر
آموزش نوازندگی سنتور – جلسه هشتم: آموزش دولاچنگ و قطعه منتظرت بودم
آموزش نوازندگی سنتور – جلسه دهم (آخر): نحوه کار با تیونر و مترونوم
وزن (ضرب‌آهنگ)
اولین عنصر و رکنی که مورد بحث قرار گرفته می‌شود که گاهی ما آن را به طور واضح در آهنگ نمی‌شنویم اما تاثیر خودش را می‌گذارد چیزی به جز وزن یا ضرب آهنگ نیست. یعنی هر آهنگِ ریتمیکی که ما می‌شنویم دارای یک نظم زمانی ایست که در دل آن مستتر است. که ما به آن نظم زمانی، وزن آهنگ می‌گوییم.
این نظم زمانی چگونه قابل تشخیص است؟ آیا تشخیص آن نیاز به آموزش دارد؟ خیر. تمامی انسان‌ها می‌توانند وزن یک آهنگ را به راحتی تشخیص داده و آن را دنبال کرده و بشنوند. همین دلیل است که باعث می‌شود یک آهنگ در ذهن افراد، زیبا جلوه کند و مورد استقبال قرار گیرد. وزن یک آهنگ در طول اجرای یک آهنگ کاملا ثابت است و در واقع هر ضرب با ضرب بعدی کاملا فاصله زمانی یکسانی با مابقی ضرب‌ها دارد. مگر اینکه جایی از آهنگ تمپو تغییر کند.
ریتم
دومین عنصری که به آن می‌پردازیم عنصر ریتم است. می‌خواهیم بدانیم تفاوت ریتم و وزن در چیست؟ وزن، یکسری فاصله‌های زمانی مساوی است که لزوما ممکن است در اجرای قطعه شنیده نشود اما قطعه بر مبنای آن اجرا می‌شود. در واقع استفاده از مترونوم نیز برای پیدا کردن سر ضرب‌ها است. اما از لحاظ کاربردی تعریف ریتم، استفاده از محتوایی (کشش‌های مختلف) که داخل هر ضرب قرار دارد می‌شود. به عبارتی دیگر به هر عمل یا حرکت متناوب، ریتم گفته می‌شود.
اساس ریتم یک الگو است که مدام تکرار می‌شود. همین تکرار باعث می‌شود که شنونده ریتم را بهتر درک کرده و از آن لذت ببرد. برای مثال چهار ضرب یا در واقع چهار وزن با فاصله زمانی یکسان را در نظر بگیرید که در ضرب اول، کشش سیاه، در ضرب دوم، دو کشش چنگ، در ضرب سوم، چهار کشش دولاچنگ و در ضرب چهارم نیز یک کشش سیاه داشته باشیم. کشش‌هایی که در این ضرب‌ها قرار داده شده اند که می‌توان مدام آن‌ها را تکرار کرد، همان ریتم هستند.
ملودی
در نهایت عنصر ملودی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در زبان فارسی به ملودی، نغمه یا نوا هم گفته می‌شود که عبارت است از اختصاص دادن نت‌ها به عناصر ریتم. یعنی ما برای هر کشش که در هر ضرب در نظر گرفته ایم یک نت خاص در نظر بگیریم. حال اگر بخواهیم طبق مثالی که برای ریتم زدیم برای هر کشش، یک نت در نظر بگیریم، به این صورت می‌شود: | سل | | لا سی | | ر دو سی لا | | سل | در اینجا دیدیم که ملودی ما بر مبنای ریتم و ریتم بر مبنای وزن شکل گرفت که این قانون برای هر قطعه ای صدق می‌کند.
در نتیجه ملودی کاملا وابسته به ریتم و وزن است و اگر شما ریتم را به درستی درک نکرده باشید، ملودی را نیز به خوبی درک نخواهید کرد. پس حتما در یادگیری ریتم زمان زیادی بگذارید تا در نهایت ملودی جذابی داشته باشید.
برای درک بهتر، ویدیو را تماشا کنید.
