آموزش تار جلسه سوم

در قسمت دوم با نحوه نواختن بیشتر آشنا شدیم و پس از یادگیری کامل دست گرفتن ساز به سراغ نواختن تمرین‌های کتاب اول هنرستان موسیقی رفتیم. علاوه بر این در بحث تئوری موسیقی آموختیم که برای نواختن قطعات مختلف نیازمند شناخت درست علائم موسیقی پرکاربرد هستیم. هرکدام از این علائم در قطعه تاثیر بخصوص خود را دارد برای مثال ممکن است در نحوه نواختن، ریتم قطعه، انگشت گذاری، سکوت، تکرار یک میزان و … تاثیر گذار باشند. به گونه ای تمامی این علائم زبان رسمی موسیقی هستند. در جلسه سوم آموزش تار به مروری بر علائم موسیقی می‌پردازیم.

جلسه اول آموزش تار

جلسه دوم آموزش تار

جلسه چهارم آموزش تار

جلسه پنجم آموزش تار

جلسه ششم آموزش تار

جلسه هفتم آموزش تار

جلسه هشتم آموزش تار

جلسه نهم آموزش تار

جلسه دهم آموزش تار

جلسه یازدهم آموزش تار

جلسه دوازدهم آموزش تار

جلسه سیزدهم آموزش تار

جلسه چهاردهم آموزش تار

آموزش تار جلسه پانزدهم

مروری بر کاربرد علائم موسیقی

در جلسه قبل دانستیم که خطوط حاملی وجود دارند که نت‌ها بین خطوط یا بر روی آن‌ها قرار می‌گیرند و عامل اصلی تعیین کننده نام نت‌ها کلیدی است که همیشه در ابتدای خطوط حامل قرار می‌گیرد. پر کاربردترین کلید در بین سه کلید اصلی، کلید سل است. همانطور که در جلسه قبل به این موضوع اشاره شد، کلید سل، نام سل را به نتی می‌دهد که بر روی خط دوم از پایین به بالا است.

اما پس از آشنایی با نام نت‌ها چه چیزی به ما نشان می‌دهد که نحوه نواختن یا ریتم قطعه به چه صورت است؟ دقیقا نت‌ها بدون علامت کسر میزان پراکنده و تقریبا بدون معنا هستند. در جلسه پیشین با میزان‌ها آشنا شدیم و معنای میزان‌های ساده را فهمیدیم. اکنون نیز به خلاصه ای از چیستی میزان در موسیقی و میزان‌های ساده اشاره می‌کنیم.

میزان چیست؟

در واقع موسیقی می‌تواند از الگوهای منظم یا نا منظم زمانی پیروی کند. اگر این الگوها به صورت منظم باشند و پشت سر هم تکرار شوند در موسیقی وزن ایجاد می‌شود و اصطلاحا ریتم بوجود می‌آید. به این دوره‌های منظم زمانی یا الگوهای ریتمیک نیز میزان گفته می‌شود. میزان‌ها توسط خط عمودی از میزان بعدی جدا می‌شوند که این خط عمودی هم خط میزان می‌گویند.

همانطور که گفته شد میزان‌ها توسط خط میزان از یکدیگر تفکیک می‌شوند. بنابر این در هر میزان می‌تواند تعدادی ضرب یا Beat وجود داشته باشد. بر اساس این ضرب‌ها میزان‌ها می‌توانند یک ضربی، دو ضربی، سه ضربی، چهار ضربی، ساده، ترکیبی یا مختلط (لنگ) باشند.

اکنون که با میزان آشنا شدیم چه چیزی تعیین کننده تعداد نوع اجرای این ضرب‌ها در هر میزان است؟ برای رسیدن به جواب این سوال باید کسر میزان را بشناسیم.

آشنایی با کسر میزان

همانطور که از نام این علامت مشخص است، کسر میزان به صورت یک کسر نوشته می‌شود که شامل دو عدد می‌باشد. اما وظیفه اصلی کسر میزان این است که تعداد و نوع نت‌های هر میزان را تعیین کند. اما برای درک بهتر کسر میزان لازم است ابتدا ارزش زمانی نت‌ها و نسبت آن‌ها به یکدیگر را بدانید. بنابر این قبل از ادامه بحث کسر میزان گریزی به مبحث کشش نت‌ها می‌زنیم.

طبق گفته‌هایی که در جلسه دوم درباره کشش نت‌ها بیان شد :

• نت گرد : دارای بیشترین کشش در بین باقی نت‌ها است. ارزش زمانی این نت ۴ ضرب می‌باشد. از همه مهم‌تر در موسیقی از نت گرد به عنوان واحد کشش استفاده می‌شود. بدین معنا که کشش زمانی بقیه نت‌ها نسبت به گرد سنجیده می‌شوند.

• نت سفید : دارای ½ ارزش زمانی نت گرد یعنی ۲ ضرب است.

• نت سیاه : ارزش زمانی این نت نیز ¼ نت گرد است که به صورت ۴ ضرب نواخته می‌شوند. به همین دلیل به نت‌های یک ضربی معروف هستند. همچنین ارزش زمانی نت سیاه ½ یا نصف نت سفید است.

• نت چنگ : ارزش زمانی نت چنگ نت گرد است. بنابراین ارزش زمانی نت چنگ نصف نت سیاه است. یعنی در یک بازه چهار ضربی ۸ نت چنگ داریم.

• نت دولا چنگ : ارزش زمانی نت دولا چنگ نت گرد است.

• نت سه لا چنگ : ارزش زمانی نت سه لا چنگ نت گرد است.

• نت چهارلا چنگ : ارزش زمانی نت چهارلا چنگ نت گرد است.

اکنون که کشش نت‌ها را دوره کردیم، می‌خواهیم بدانیم چگونه تعداد و نوع ضرب را تشخیص دهیم. کسر میزان دارای دو عدد است، عدد پایین کسر شکل و ارزش زمانی ضرب را مشخص می‌کند و عدد بالای کسر تعداد آن را به ما نشان می‌دهد.

به یاد داشته باشید عدد مخرج تقسیمات نت گرد را تعیین می‌کند. به طور مثال در کسر میزان  با تقسیم کردن کشش گرد به چهار ضرب می‌فهمیم که ارزش زمانی ما به اندازه نت سیاه است. حالا با خواندن عدد بالای کسر پی می‌بریم که در هر میزان ۲ عدد نت سیاه یا دو ضرب داریم.

میزان ساده

قبل تر اشاره کردیم که میزان‌ها شامل انواع مختلفی می‌شوند. در جلسه دوم و سوم با میزان‌های ساده نیز آشنا شدیم. گفتیم میزان‌ها می‌توانند با توجه به عددی که در صورت کسر قرار می‌گیرد، یک ضربی، دو ضربی، سه ضربی و چهار ضربی باشند. اگر بتوانیم هر ضرب میزان را به ۲، ۴ و۸ قسمت تقسیم کنیم، به آن میزان میزان ساده می‌گوییم.

یعنی هر ضرب میزان، گرد، سفید، سیاه، چنگ و … باشد که همه قابل تقسیم به ۲ و ۴ و ۸ هستند. مثلا  یک میزان ساده سه ضربی است که هر ضرب آن یک سیاه می‌باشد. به همین ترتیب می‌توان تشخیص داد که در کسر میزان‌های ساده، چه نوع کششی با چه تعدادی در هر میزان وجود دارد.

در جلسه سوم آموزش تار میزان را به شما معرفی کردیم و شمارا با کسر میزان و میزان ساده نیز آشنا کردیم. درصورتی که سوالی برای شما ایجاد شده است و به دنبال پاسخ آن می‌گردید، با مشاورین ما در کامنت درمیان بگذارید.